Kemik mineralizasyonu, kalsiyum ve fosfor metabolizmasında oldukça önemli olan D vitamini, yağda eriyen bir vitamindir ve vitamin olmasının yanı sıra endojen olarak sentezlenebildiği için hormon olarak da adlandırılır. Otoimmun hastalıklar, metabolik sendrom, osteomalazi, obezite, çocuklarda rikets ve bazı kanser türleri D vitamini eksikliği ile bağlantılıdır. Dolayısıyla vücutta yeterli düzeyde D vitamini bulunması hastalıklarla olan ilişkisinden bağımsız olarak bireylerin genel sağlık ve iyilik hali için de oldukça önemlidir.
Bireylerde D vitamini alımı ve endojen D vitamini ölçümü için 25(OH)D düzeyine bakmak gerekir. D vitamini düzeyi ile ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde 25(OH)D düzeyi bireylerde; 20 ng/mL’den düşükse D vitamini eksikliği, 21 ile 29 ng/mL aralığındaysa D vitamini yetersizliği, 30 ng/mL’den fazlaysa yeterli düzey ve 150 ng/mL’den fazlaysa D vitamini intoksikasyonu olarak ifade edilir. Tercih edilen D vitamini düzeyi ise 40-60 ng/mL arasındadır.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NELERE SEBEP OLUR?
• Düşük düzeydeki 25(OH)D düzeyi sekonder hiperparatiroidizme sebep olur. Bu durumda bireylerde osteopeni ve osteoporozun görülme riskini arttırır. Özellikle gebeler ve menapoz sonrasındaki kadınlar risk altındadır.
• Düşme ve kalça kırıklarının artmasına sebep olur. Bu açıdan yaşlılar risk grubundadır.
• Bireylerde osteomalazi görülebilir. Genel olarak bireylerde omurga, göğüs kafesi, kalça ve pelvis görülen ağrılar meydana gelir.
• Yürüme güçlüğü ve kas güçsüzlüğü görülebilir.
D VİTAMİNİNİN KAYNAKLARI
• D vitamininin ana kaynağı güneştir. Vücutta D vitamininin %95’i güneş ışınları ile deride sentezlenir. Haftada 2-3 kez 5-20 dk el, kol ve yüzü güneşe tutmanın bireylerin D vitamini ihtiyacını karşılayacağı belirtilmektedir. Ancak saat, coğrafi konum vb. gibi faktörlerin güneş ışınlarını etkileyebileceğini unutmamak gerekir. Ek olarak krem sürmek, pencere arkasından güneşlenmek gibi faktörlerde D vitamininin emilimini etkiler.
• Dolayısıyla gıdalardan alınan D vitaminin pek bir etkisi yoktur. Ancak D vitamini ile zenginleştirilen gıdalar (D vitamini eklenmiş süt vb. gibi) D vitamini alımına fayda sağlayabilir.
• Güneşlenemeyen veya D vitamini eksikliği olan bireylerin doktor kontrolünde D vitamini takviyesi kullanmaları önerilmektedir. Sağlıklı günler dilerim…